Αγαπητοί συνάδελφοι και μαθητές
Στις 19 Μαΐου ολόκληρος ο Ελληνισμός απανταχού της γης τιμά την επέτειο
της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και την ιερή μνήμη των 353.000 Ελλήνων
του Πόντου που θυσιάστηκαν για να διατηρηθεί η ορθοδοξία και η ελληνική τους
συνείδηση που παρά τους διωγμούς και τις εθνολογικές εκκαθαρίσεις στο διάβα των
αιώνων έμειναν άρρηκτα ενωμένες.
Το σχέδιο εξόντωσης του ελληνορθόδοξου πληθυσμού εφαρμόστηκε στην περιοχή
του Πόντου στην οποία δεν εμφανίστηκαν ποτέ ελληνικά στρατεύματα. Συνεπώς δεν
έγινε ποτέ πόλεμος μεταξύ της Ελλάδας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον
Πόντο. Επομένως, οι σφαγές που πραγματοποιήθηκαν, έγιναν εις βάρος αθώων
πολιτών και όχι στα πλαίσια του Ελληνοτουρκικού πολέμου, γεγονός που συνιστά
ξεκάθαρα, γενοκτονία.
Με την έναρξη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, το 1914, στην Τουρκία κηρύσσεται
γενική επιστράτευση μουσουλμάνων και χριστιανών. Οι Πόντιοι αρνούνται να
καταταχτούν στον τουρκικό στρατό και βγαίνουν στα βουνά.
Στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο αφοπλίζονται και στέλνονται στα περιβόητα
τάγματα εργασίας που δεν είναι τίποτε άλλο παρά τάγματα εξόντωσης. Για να
αποφύγουν το θάνατο, οι Πόντιοι αγωνιστές, άρχισαν να συσπειρώνονται στα πρώτα
αντάρτικα σώματα. Οι Τούρκοι απαντούν με σκληρότερα και πλέον απάνθρωπα μέσα,
ιδιαίτερα, ενάντια στους συγγενείς ανταρτών. Σχηματίζουν καταδιωκτικά τάγματα
Τσετών, που λεηλατούν, σφαγιάζουν και πυρπολούν δεκάδες χωριά αμάχων. Δημεύσεις
περιουσιών, δολοφονίες, βιασμοί, εξορίες και εκτοπισμοί συμβαίνουν πλέον σε
καθημερινή κλίμακα, σε ολόκληρη την περιοχή του Πόντου.
Τον Δεκέμβριο του 1916 εκπονείται σχέδιο εξόντωσης του άμαχου Ελληνικού
πληθυσμού που εφαρμόστηκε κλιμακωτά. Το σχέδιο προέβλεπε άμεση εξόντωση των
ανδρών από 16 έως 60 ετών και εξορία του υπόλοιπου πληθυσμού στα ενδότερα της
Ανατολής, με πρόγραμμα σφαγής. Εμπνευστής και εκτελεστής αυτού του σχεδίου
εξόντωσης ο Μουσταφά Κεμάλ ηγέτης του κινήματος των Νεότουρκων και οι
συνεργάτες του.
Ο Κεμάλ είχε ως στόχο το ξερίζωμα των Χριστιανικών πληθυσμών διά θανάτου
και ιδιαίτερα των Ελλήνων. Ξεκινά από
την Σαμψούντα επειδή στον Πόντο υπάρχει ένας μεγάλος συμπαγής Ελληνικός
πληθυσμός που φτάνει τις 750.000. Στο πλευρό του Κεμάλ βρίσκονται όλα τα μέλη
της κυβέρνησης και όλοι φυσικά οι αξιωματούχοι του Τουρκικού κράτους,
στρατιωτικοί και πολιτικοί. Μαζί του επιστρατεύεται και ο αιμοβόρος Λαζός Τοπάλ
Οσμάν, ο οποίος μαζί με τους τσέτες του δηλαδή μια ληστοσυμμορία κακοποιών
είναι υπεύθυνοι για το φρικτό θάνατο 100.000 και πλέον Ελλήνων του Δυτικού
Πόντου. Οι τρόποι και τα μέσα που χρησιμοποίησαν τα μέλη της κυβέρνησης του
Κεμάλ για να εξοντώσουν τον Ποντιακό Ελληνισμό είναι απίστευτα βάρβαρα και
φρικιαστικά. Επιστράτευση και εξόντωση των νέων. Τάγματα εργασίας δηλαδή
τάγματα θανάτου, στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης. Εξορίες των Ελληνικών
πληθυσμών σε πορείες θανάτου, ξεχωριστές εξορίες αντρών και γυναικόπαιδων που
γίνονται επίτηδες μέσα στο Χειμώνα με σκοπό το βέβαιο θάνατο από το κρύο και
τις κακουχίες. Σφαγές, Κρεμάλες, Βιασμοί και Εκτελέσεις εν ψυχρώ χωρίς διάκριση
φύλου ή ηλικίας. Πυρπολήσεις και λεηλασίες ολόκληρων χωριών, εκκλησιών και
μοναστηριών, βίαιοι εξισλαμισμοί και παιδομάζωμα. Γεγονότα που δεν είχαν γίνει
με τόση σκληρότητα ακόμα και επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γίνονται τώρα. Οι
νεοτουρκικές Κεμαλικές αρχές προσχεδιάζουν, συμμετέχουν και παροτρύνουν
φανατικές ομάδες του Τουρκικού λαού καθώς το στρατό και του τσέτες, να
επιδοθούν στην εξόντωση των Ελλήνων με το σύνθημα ότι η Τουρκία πρέπει να
ανήκει μόνο στους Τούρκους. Πίσω βέβαια από τους Τούρκους κρύβεται ο Γερμανός
αρχιστράτηγος Λίμαν Βον Σάντερς ο οποίος εισηγήθηκε στην Κεμαλική κυβέρνηση την
ιδέα και το σχέδιο της μαζικής εξορίας του Ελληνικού πληθυσμού από τα παράλια
μέρη προς το εσωτερικό. Έτσι οδηγούνται στην εξορία χιλιάδες άνθρωποι
ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Πεζοπορούν εκατοντάδες χιλιόμετρα προς τα βάθη
της Μικράς Ασίας στις πόλεις Χουνούζ, Χαρπούτ και Ερζερούμ. Οι ομάδες των
εξορισθέντων ανδρών φονεύονται καθ’ οδόν με τον πιο βάρβαρο τρόπο. Τα γυναικόπαιδα
και οι γέροι περπατούν πολλές φορές εντελώς γυμνοί πάνω στα χιονισμένα και
παγωμένα οροπέδια της Μικράς Ασίας. Οι περισσότεροι πεθαίνουν από τις
κακουχίες, τις ασθένειες και την πείνα. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι Τούρκοι
διέταξαν να θαφτούν ζωντανοί όσοι ήταν αδύναμοι και δεν μπορούσαν πια να
περπατήσουν όπως η μητέρα του μετέπειτα Μητροπολίτη Νευροκοπίου και Ζιχνών
Αγαθάγγελου Τσαούση την οποία οι Τούρκοι έθαψαν ζωντανή επειδή είχε εξαντληθεί
από την πεζοπορία και δεν μπορούσε πια να περπατήσει. Από αυτές τις ομαδικές
εξορίες, τελικά, πολλοί λίγοι κατόρθωσαν να επιζήσουν. Στην Αμάσεια στήνονται
τα τουρκικά δικαστήρια της ανεξαρτησίας όπως λέγονταν ή καλύτερα της ντροπής
όπως θα έπρεπε να λεχθούν. Μέσα σε λίγες μέρες με ψεύτικες κατηγορίες και συνοπτικές
διαδικασίες ψευδομαρτύρων, οδηγούνται στην κρεμάλα 400 και περισσότεροι άνδρες
από διάφορες πόλεις του Πόντου. Ανάμεσά τους βρίσκονται Επίσκοποι, Ιερείς,
Επιστήμονες, Δάσκαλοι, Δημογέροντες, Έμποροι, δηλαδή όλες οι Κεφαλές του
Ποντιακού Ελληνισμού. Μέσα στις φυλακές της Αμάσειας πεθαίνει από τις κακουχίες
ο Επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος Αγριτέλης και λίγες μέρες αργότερα οδηγείται στην
κρεμάλα ο Πρωτοσύγκελος του Μητροπολίτη Αμασείας ο Αρχιμανδρίτης Πλάτων
Αϊβαζίδης, μαζί με τους υπόλοιπους φυλακισμένους. Τους δύο αυτούς Ιεράρχες
καθώς και τους άλλους μητροπολίτες και ιερείς και λαϊκούς που μαρτύρησαν στον
Πόντο και στην υπόλοιπη Μικρά Ασία, η εκκλησία μας με συνοδική απόφαση το 1993
τους κατέταξε στην Χορεία των Αγίων Νεομαρτύρων. Ο Παντελής Βαλιούλης καθηγητής
Θεολογίας ένας από τους λίγους που γλίτωσε από τον απαγχονισμό των τουρκικών
δικαστηρίων μας περιγράφει την τραγική κατάσταση που επικρατεί μέσα στις
φυλακές Αμασείας λέγοντάς μας ότι λίγες μέρες πριν τον απαγχονισμό των
αδικοφυλακισθέντων Ελλήνων τελέστηκε η τελευταία Θεία Λειτουργία από τον Παπά
Γιώργη, τον Αρχιμανδρίτη Βασίλειο Φελέκη και τον πρωτοσύγκελου του Μητροπολίτη
Αμασείας Πλάτων Αϊβαζίδη όπου όλοι οι φυλακισμένοι Έλληνες μέσα σε δάκρυα,
ασπασμούς και αλληλοσυγχωρήσεις κοινωνήσανε των Αχράντων Μυστηρίων. Την
παραμονή του απαγχονισμού τους όλοι μαζί με προεξάρχοντα τον Πρωτοσύγκελο
Πλάτων Αϊβαζίδη ψάλλανε την νεκρώσιμη ακολουθία για τον εαυτό τους ενώ ήταν
ακόμα ζωντανοί. Είναι φοβερές και ασύλληπτες σε τραγικότατα οι στιγμές που
ζουν. Λίγες ώρες αργότερα αλληλοασπάζονται για τελευταία φορά και οδηγούνται
στην κρεμάλα. Ήταν 8 Σεπτεμβρίου 1921. Τα μαρτυρικά τους λείψανα πετάχτηκαν σε
ομαδικό τάφο χωρίς παπά χωρίς λιβάνι. Το ίδιο και χειρότερο τέλος είχαν οι
Ιερείς και οι Μοναχοί των μοναστηριών του Πόντου. Οι Τούρκοι τους
συμπεριφέρθηκαν με ιδιαίτερη βαναυσότητα και βαρβαρότητα. Τρεις λέξεις μπορούν
να περιγράψουν τη δεινή κατάσταση του Ελληνισμού τούτες τις τραγικές ώρες,
λεηλασίες, εξορίες, σφαγές. Ολόκληρος ο Πόντος βρίσκεται μέσα σε φωτιά και
τσεκούρι. Πόλεις και χωριά καίγονται και σωριάζονται σε ερείπια, αφού
προηγουμένως οι περισσότεροι Έλληνες κάτοικοί τους είχαν εξολοθρευτεί με τους
πιο απάνθρωπους τρόπους. Σύμφωνα με την έκθεση του Αρχιμανδρίτη Πανάρετου
Τοπαλίδη προς τον Έλληνα συνταγματάρχη Κατεχάκη, οι επαρχίες Πάφρας, Αμάσειας,
Σαμψούντας, Χαλδίας, Τρίπολης, Νεοκαισάρειας και Κολωνείας έχουν καταστραφεί
ολοκληρωτικά. Ο Αυστριακός Πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη περιγράφει με έκθεση
προς την χώρα του τα φοβερά εγκλήματα των Τούρκων στην μαρτυρική Σαμψούντα. Τα
ίδια περιγράφει και το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε έκθεσή του τον Αύγουστο του
1920. Η αμερικανίδα Έθελ Τόμσον μέλος της Αμερικάνικης πολιτικής επιτροπής
περιθάλψεως, περιγράφει σε έκθεσή της το 1922 την τραγική κατάσταση των Ελλήνων
του Πόντου ως αυτόπτης μάρτυρας αφού βρίσκονταν στη Σαμψούντα για την περίθαλψη
των ορφανών παιδιών. Αυτά που γράφει στην έκθεσή της είναι φρικτά και
ανατριχιαστικά και λίγο καιρό μετά παραιτείται από την επιτροπή λέγοντας
χαρακτηριστικά: Υποβάλλω την έκθεση αυτή και επιθυμώ οι γυναίκες της Αμερικής
να επηρεάσουν την κυβέρνηση να κάνει κάτι για τα γυναικόπαιδα της Ανατολής τα
οποία υποφέρουν ανεκδιήγητα δεινά προτού πεθάνουν. Φρονώ ότι είναι αίσχος να
συμβαίνουν να συμβαίνουν τέτοια πράγματα το 1922 και είναι καιρός να γίνει κάτι
για να μην επαναληφθούν τέτοια κακουργήματα. Δυστυχώς όμως παρά τις όποιες
διαμαρτυρίες, ο απάνθρωπος τρόπος εξόντωσης του Ελληνικού πληθυσμού του Πόντου
θα συνεχιστεί ως το 1923 χρονιά έναρξης της ανταλλαγής των πληθυσμών. Όσοι
Έλληνες επέζησαν από τις σφαγές, τσακισμένοι και εξαθλιωμένοι σωστά ανθρώπινα
ερείπια μπαίνουν στα καράβια, που θα τους μεταφέρουν στην πολυπόθητη μητέρα
Ελλάδα.
Σήμερα εμείς οι απόγονοι των προσφύγων οπωσδήποτε δεν ζητάμε εκδίκηση για
τον άδικο και φρικιαστικό θάνατο των 353.000 προγόνων μας, όμως απαιτούμε από
την σημερινή Τουρκία να αναγνωρίσει και να παραδεχθεί τα εγκλήματα που διέπραξε
σε βάρος του Ελληνισμού με σκοπό να μην τα επαναλάβει στο μέλλον. Όμως δεν
βλέπουμε να γίνεται κάτι τέτοιο από την πλευρά των τουρκικών κυβερνήσεων οι
οποίες συνεχίζουν το έργο του Κεμάλ, εξοντώνοντας και βασανίζοντας τον Κουρδικό
λαό και συνεχίζοντας την παράνομη κατοχή της μισής Κύπρου.
Αυτή είναι η υποχρέωση της Τουρκίας, να παραδεχθεί την ιστορική αλήθεια
και να αναλάβει την ευθύνη των εγκληματικών της πράξεων και της γενοκτονίας που
διέπραξε στον Ποντιακό ελληνισμό. Εμείς είμαστε υποχρεωμένοι και οφείλουμε να
δώσουμε σ’ εσάς τους μαθητές μας αυτή την ιστορία μας και την αλήθεια των
γεγονότων της. Κι εσείς κι εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να μην ξεχάσουμε όσο και
αν κάποιοι γνωστοί-άγνωστοι πατριδοκάπηλοι και εθνικοί μειοδότες προσπαθούν και
επιδιώκουν με κάθε τρόπο να μας κάνουν
να την ξεχάσουμε. Το χρέος μας απέναντι στις νέες γενιές των Ελλήνων είναι να
τους μεταδώσουμε όλα αυτά που αποτελούν αυτή την τραγική αλλά και ένδοξη
ιστορία του Ποντιακού και Μικρασιατικού Ελληνισμού και προπαντός όλοι μας κι
εμείς κι εσείς να μην τα ξεχάσουμε, αλλά να κρατήσουμε την ιστορία μας ζωντανή
στη μνήμη και την καρδιά μας, σαν ένα αναμμένο κεράκι για όλους τους Έλληνες που βρήκαν τραγικό θάνατο στα ιερά
χώματα του Πόντου και της Μ. Ασίας, επειδή ήταν και παρέμειναν Έλληνες και
χριστιανοί ορθόδοξοι και χωρίς να φταίνε σε τίποτα απολύτως.
Αυτή είναι η κληρονομιά που μας άφησαν, κληρονομιά θυσίας μέχρις αίματος,
αγάπης για την πατρίδα και την Ελευθερία και πίστης στον Χριστό και τις αξίες
του πολιτισμού μας.
Ας ακούσουμε τρεις από τις επιστολές που έχουν γραφτεί από μελλοθάνατους
Ποντίους, σε στημένα τουρκικά δικαστήρια για να θαυμάσουμε το σθένος, τον
ηρωισμό και την πίστη αυτών των ανθρώπων.
1)
Επιστολή
μελλοθάνατου Αλέξανδρου Ακριτίδη, εμπόρου Τραπεζούντας.
Κυριακή, 7
Σεπτεμβρίου 1921
Γλυκυτάτη μου
Κλειώ
Σήμερον
ετελέσθη εν τη φυλακή λειτουργία
Και κοινωνήσαμε όλοι περί τους 100, από διάφορα μέρη.
Έχει
αποφασισθεί ο δια της κρεμάλας θάνατος.
Αύριον θα
πηγαίνουν οι 60, μεταξύ αυτών οι 5 Τραπεζούντιοι και θα
γίνει ο δι’
αγχόνης θάνατος.
Την Τρίτην δεν
θα είμεθα εν ζωή, ο Θεός να μας αξιώσει τους ουρανούς
και σε σας να
δώσει ευλογίαν και υπομονήν και άλλο κακόν να μη
δοκιμάσητε.
Όταν θα μάθετε
το λυπηρόν γεγονός να μη χαλάσετε τον κόσμον, να
έχετε υπομονή.
Τα παιδιά ας
παίξουν και ας χορέψουν.
Ας σε βλέπω να
κανονίσης όλα όπως ξέρεις εσύ.
Ο αγαπητός μου
Θεόδωρος ας αναλαμβάνει πατρικά καθήκοντα και να
μην αδικήσει
κανένα από τα παιδιά.
Τον Γέργον να
φροντίσει να τελειώσει το σχολείον και να γίνει καλός
πολίτης.
Τον Γιάννην ας
τον έχει μαζί του στη δουλειά.
Από τα μικρά,
τον Παναγιώτη να στείλεις στο σχολείο, τη Βαλεντίνην
να την μάθεις
ραπτικήν.
Την Φωφών να
μη χωρίζεσαι ενόσω ζεις.
Εις τον
Ευστάθιον τας ευχάς μου και την υποχρέωσιν όπως χωρίς αμοιβήν
Διεκπεραιώσει
όλας τα οικογενειακάς μου υποθέσεις που θα του αναθέσητε.
Ο παπά Συμεών
ας με μνημονεύει ενόσω ζη.
Να δώσης 5
λίρες στην Φιλόπτωχον, 5 λίρες στην Μέριμναν, 5 λίρες στου
Λυκαστή το
σχολείον.
Και ας με
συγχωρέσουν όλοι οι αδελφοί μου, οι νυφάδες και όλοι οι συγγενείς και φίλοι.
Αντίο βαίνω
προς τον πατέρα και συγχωρήσατέ μου
Ο υμέτερος
Αλέξανδρος
Ακριτίδης
2)
Επιστολή
μελλοθάνατου Ματθαίου Κωφίδη, βουλευτή Τραπεζούντας
15 Σεπτεμβρίου 1921
Φυλακαί Τιμαρχανέ-Αμασείας
Φιλτάτη Ουρανία
Χθες ημέραν της Σταυροπροσκυνήσεως
επαρουσιάσθην εις το δικαστήριον Ιστικλάλ, καμίαν
ελπίδα δεν έχω πλέον.
Σήμερον θα δοθή η απόφασις η οποία
βεβαίως θα είναι καταδικαστική.
Σας αφήνω υγείαν και εις την
προστασίαν του Πανάγαθου, περιττά τα πολλά λόγια.
Θάρρος και εγκαρτέρησις και ελπίς
επί Κύριον, διά να ημπορέσης το κατά δύναμιν
να σηκώσης το βαρύ φορτίον σου.
Σας γλυκοφιλώ όλους
Ο Ματθαίος σου
Υ.Γ. Εις τα φίλτατα την ευχήν μου,
καλήν πρόοδον και καλήν διαγωγήν όπως η ψυχή μου
και μακρόθεν αγάλλεται.
3)
Επιστολή
Αντωνίου Τζινόγλου διευθυντού του Γραφείου Προσφύγων εν Αμισώ
Φυλακές Αμάσειας
Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 1921
Σεβαστοί μου γονείς,
προσφιλής μου σύζυγος, τέκνα μου αγαπητά, λοιποί συγγενείς και φίλοι.
Κατεδικάσθην
αθώος ων εις θάνατον, ήτο θέλημα Θεού, διά τούτο και εγώ δεν λυπούμαι, και σεις
μη λυπηθήτε.
Έχω πίστιν,
ότι θα συναντηθούμε εις την άλλην ζωήν.
Σας στέλλω τον
χαιρετισμό και την αγάπη μου. Εν όσω ζείτε να με μνημονεύετε.
Αντιόπη, ο
Θεός δε με ηξίωσε να γηροκομήσω τους γονείς μας, το έργον τούτο το αφήνω μόνον
εις σε.
Διά σε και διά
τα τέκνα μας είμαι βέβαιος ότι θα φροντίσει ο καλός θεός.
Να μη λυπηθής
και αγανακτήσεις εναντίον του θελήματος του Θεού.
Εάν επιζήσετε
της καταιγίδος αυτής, να πάτε στους γονείς μας κοντά και να γράψεις δε και στον
Φώτιον και τον Χρύσανθον την παράκλισίν μου, όπως λάβουσιν υπό την μέριμνάν των
την Ιουλίαν και την Χρυσάνθην.
Τη βεργέτα και
το ωρολόγι μου παρέδωσα εις τον κ. Π. Βαλιούλην να σε φέρει.
Τα ρούχα μου
θα διαμοιρασθούν εδώ.
Πήρα την
τελευταία σου επιστολήν και είμαι ήσυχος εν τη φυλακή.
Εξομολογήθην,
εγένετο λειτουργία και εκοινώνησα. Θα αποθάνω ήσυχος.
Ας είναι
αιώνια και αλησμόνητη η μνήμη τους!
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Write σχόλια